De tweede landelijke anarcafeministische dag na het weekend in Belgie werd gehouden op 17 januari 1998 in het tuinhuis van het Groene Dak in Utrecht. Vierentwintig vrouwen kwamen op deze dag af; een drietal vrouwen uit Groningen konden niet komen omdat zij bezig waren met een solidariteitsaktie voor hongerstakende vluchtelingen.
Het thema was: anarcafeminisme vroeger, en wat willen wij er nu mee? Er is van alles gebeurd die middag. Rymke en Tieneke, twee vrouwen die erg aktief zijn geweest in de anarcafeministische beweging in de jaren '80 hebben verteld hoe zij in die beweging zijn gerold en hoe ze die tijd hebben ervaren. Na hun verhaal en de lunchpauze gingen we uiteen in kleine groepjes. 's Avonds heeft de biologisch-veganistische mobiele keuken 'De Breedbekkikker' uit Utrecht voor ons gekookt.
In 'mijn' groepje hebben we gepraat over wat anarchafeminisme voor ons betekent. Veel vrouwen zijn aktief in de anarchistische beweging en kunnen anarchisme niet los zien van feminisme. Helaas blijkt de praktijk in de anarchistische 'scene' niet altijd even feministisch te zijn. Belangrijker lijkt het of je er bijvoorbeeld 'heftig' uitziet. Anarchistische mannen presteren het zelfs om te zeggen: 'feminisme is mijn strijd niet'. Binnen het anarchisme zou het feminisme veel meer naar voren moeten komen, er zou bijvoorbeeld meer aandacht voor het persoonlijke en het sociale moeten zijn.
Sommige vrouwen zijn via het anarchisme (bijvoorbeeld via anarchistische ideeen in de kraakscene), anderen juist via het feminisme bij het anarcafeminisme uitgekomen. Sommigen voelen zich in eerste instantie anarchiste, anderen in eerste instantie feministe.
Anarchisme schrikt sommigen af, omdat er zoveel heftig uiterlijk vertoon bij komt kijken. Ook zijn er vragen bij anarchisme: 'anarchie in de praktijk, kan dat wel?' . Aan de andere kant is er ook ontevredenheid over het 'gangbare' feminisme. Te braaf, te kapitalistisch, te weinig kritisch over bijvoorbeeld het arbeidsethos, kortom: te onanarchistisch!
Een vrouw vond het vreemd om een onderscheid te maken tussen mannen en vrouwen. Het apart bij elkaar komen met alleen vrouwen vond ze eigenlijk vreemd, laat staan het niet toelaten van mannen bij een demonstratie. Het gaat toch alleen maar om een uiterlijk verschil? Mannen en vrouwen zijn toch niet noodzakelijkerwijs anders? Een andere vrouw vond het juist prettig om eens een keer alleen met anarchistische vrouwen te zijn. Bij al haar anarchistische aktiviteiten zit ze vrijwel altijd tussen alleen maar mannen.
Als we alle onderwerpen willen behandelen die deze dag de revue zijn gepasseerd kunnen we nog jaren voort met de anarcagroep. Ik heb genoteerd:
Socialisatie. Wat is aangeboren, wat is aangeleerd? Twee voorbeelden: word je als lesbisch of hetero of bi geboren, of kun je daar zelf voor kiezen? En: wat voor problemen heb je overgehouden uit je socialisatie tot vrouw (b.v. al te bescheiden zijn, gebrek aan zelfvertrouwen), en hoe kun je door die patronen heenbreken?
wat vinden wij van het 'heftige' uiterlijk vertoon in de anarchistische beweging en omstreken (b.v. kraakscene?). Voel je je erin thuis of word je er door afgeschrikt? Willen wij daar een andere cultuur tegenover zetten?
Wat is anarchisme? De theorie, de praktijk, de idealen?
Seksuele vrijheid, biseksualiteit, hetro-seksualiteit.
Wat vinden wij van porno?
vrije liefde.
Arbeidsethos. Heb je er last van? Hoe geef je je eigen leven vorm, wat voor plaats neemt 'werk' daarin in? Kies je voor onbetaald of betaald werk en waarom? Wat zijn je idealen op werk-gebied?
De botsing tussen ideeen en praktijk. Oftewel: hoe radikaal wil of kun je zijn? Je hebt allerlei ideeen over hoe je zou willen handelen (b.v. op het gebied van milieu, of in de vrije liefde), maar je brengt ze niet altijd in praktijk. Hoe ga je daar mee om?
Feminisme en spiritualiteit.
Anarcafeminisme en anti-racisme. Onze groep is 100% wit. De anarchistische beweging in het algemeen is ook bepaald niet multi-cultureel, wat vinden we daarvan?
Groepsnormen. Ontstaan er groepsnormen in onze anarcagroep? Deze vraag ging vaak gepaard met verwijzing naar de 'lesbische norm' in de tweede golf. Maar wat zijn groepsnormen eigenlijk?
Velen willen het niet alleen bij praten houden en zijn in voot aktie, bijvoorbeeld voor het plakken van anti-seksistische posters en stickers. Een vrouw opperde het idee om een klussenweekend te organiseren waarin alle handige vrouwen hun kennis en kunde aan andere vrouwen kunnen overdragen. Ook kwam het idee om een kunstmiddag te houden, waar we onze muzikale, theatrale en andere kunstzinnige projekten kunnen laten zien en horen. Een expositie van schilderijen en beeldhouwwerken lijkt mij leuk! Sommige vrouwen hebben zin om artikelen te gaan schrijven en lezingen te houden binnen of buiten de anarchistische beweging. De meesten vinden het in elk geval al heel belangrijk dat de groep bestaat. Om elkaar te leren kennen, om inspiratie en ideeen op te doen, om te horen waar anderen politiek en theoretisch mee bezig zijn.
Het idee is geopperd om naast de landelijke anarcagroep 'regio-groepen' op te starten, met vrouwen die in je buurt wonen. Dat maakt het bij elkaar komen makkelijker en minder duur. Ook is er een 'kerngroepje' gestart van een paar vrouwen, die de continuiteit van de anarcagroep een beetje in de gaten houden. Zij houden de adressenlijst bij, reageren op eventueel ingekomen post.
We hebben er over gepraat of we de groep op een gegeven moment besloten willen houden (omdat we, als we elkaar beter kennen, misschien makkelijker kunnen praten over moeilijke onderwerpen). Wellicht willen we dat in de toekomst doen, maar voorlopig in elk geval nog niet. De eerstvolgende anarca-bijeenkomst zal zijn in Amsterdam, naar alle waarschijnlijkheid op 7 maart 1993. Wil je meer weten, bel dan Ka(rin), tel. 070-3893287
Groeten! Simone Nijboer